Z jednej strony regularnie słyszymy, że produkcja rolna przestaje się opłacać – osoby prowadzące gospodarstwa uskarżają się na niskie ceny skupu, rosnące koszty, kapryśną pogodę, a także na niestabilność rynku związaną z importem tańszych produktów z zagranicy.
Z drugiej strony – wystarczy przejechać się przez niektóre wsie, by zobaczyć nowoczesne gospodarstwa i eleganckie domy, które wyraźnie świadczą o tym, że da się w rolnictwie dobrze zarobić. Zatem spróbujmy wyjaśnić, od czego zależne są zarobki rolnika.
Czynniki wpływające na wysokość zarobków rolników
Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile zarabia rolnik. Wynagrodzenia osób, które zajmują się pracą w rolnictwie, są zróżnicowane ze względu na:
- kwalifikacje i doświadczenie,
- region, w którym znajduje się gospodarstwo,
- skalę prowadzonego biznesu,
- wielkość i strukturę produkcji,
- używane w gospodarstwie technologie, stopień modernizacji,
- formę zatrudnienia i zakres wykonywanych obowiązków.
Oczywiście, w tym obszarze zawodowym duże znaczenie mają odpowiednie kompetencje. Inaczej zarabia osoba zatrudniona na roli lub pracująca sezonowo – np. przy zbiorach truskawek, malin lub czereśni, a inaczej rolnik indywidualny, który prowadzi własne gospodarstwo. Mając status rolnika indywidualnego, można też liczyć na rozmaite dopłaty, dotacje i ulgi. Tego typu uprawnienia pozwalają także korzystać z możliwości sprzedaży własnych produktów i przetworów bez konieczności odprowadzania podatku dochodowego – o ile roczny przychód z tzw. rolniczego handlu detalicznego nie przekracza 100 tys. zł.
To, ile zarabia pracownik w gospodarstwie rolnym, zależy od rodzaju wykonywanej pracy. Zazwyczaj godzinowa stawka wynosi od 22 zł netto przy prostszych zajęciach do około 45 zł za cięższą pracę. Natomiast w przypadku zatrudnienia przy zbiorach, wynagrodzenie uzależnione jest od ilości zebranych plonów.
Perspektywy zawodowe dla rolnika
Chcąc wiedzieć, ile można „wyciągnąć” z prowadzenia własnego gospodarstwa, sięgnijmy po dane, które podaje Główny Urząd Statystyczny. Odnoszą się do tego, ile rolnik zarabia z hektara – wartość ta wynosi 5451 zł (dane za 2023 rok). Nie są one jednak miarodajne, mają charakter uśredniony i nie uwzględniają ogromnego zróżnicowania w typach gospodarstw, ich wielkości, struktury produkcji czy regionu działalności.
Chcąc rozwijać się w tej dziedzinie, trzeba wiedzieć, na czym można zarabiać w rolnictwie – w którym kierunku zmierzać, w co inwestować. Tak jak w każdym innym sektorze w obecnych czasach, warto być po prostu na bieżąco z aktualnymi trendami. Jako przykład można tu podać wzrost zainteresowania konsumentów i stale rosnący popyt na produkty ekologiczne. Wiele osób jest gotowych płacić nieco więcej za „eko” żywność, która nie ogranicza się wyłącznie do warzyw i owoców – równie dobrze rozwijają się nisze, takie jak ekologiczna hodowla mięsa, jaj, czy produkcja serów, miodów, kiszonek, a także olejów tłoczonych na zimno.
Rolnicy indywidualni mogą sprzedawać lokalne przetwory bezpośrednio konsumentom, co również jest dla nich atrakcyjne finansowo ze względu na możliwość wprowadzenia wyższej marży, a także uniezależnienie się od pośredników czy niestabilnych cen skupu. Unijne regulacje i przewidywane cele, takie jak objęcie 25% gruntów uprawnych produkcją ekologiczną do 2030 roku, wskazują na to, że rolnictwo zrównoważone będzie się systematycznie umacniać jako znaczący obszar europejskiej polityki rolnej.
Podsumowanie – czy warto zostać rolnikiem?
Osoby, które zastanawiają się nad tym, czy warto prowadzić swoje gospodarstwo i czy zarobki rolnika mogą być satysfakcjonujące, powinny wziąć pod uwagę zarówno potencjał dochodowy, jak i wymagania tego zawodu. Z jednej strony to praca zależna od pogody, rynku i dużych nakładów początkowych. Z drugiej – dobrze zarządzane, nowoczesne gospodarstwo może generować solidne przychody. Należy sobie zdać sprawę z tego, jak duże znaczenie ma inwestowanie w wiedzę, technologie i automatyzację, które pozwalają optymalizować koszty i zwiększać wydajność.
Żeby móc sprawnie zarządzać gospodarstwem, wprowadzać innowacje, lepiej planować produkcję, korzystać z dotacji i iść z duchem czasu – a tym samym budować dochodowy i nowoczesny biznes, który jest odporny na rynkowe zawirowania, warto postawić na edukację i zapisać się na kursy rolnicze.
